Komunikacja

Kształcony nawyk: Stosuję się do podstawowych zasad komunikacji z innymi ludźmi

Kompetencja stała: Nauka (dobrze wykorzystuję czas na naukę: uczę się codziennie i efektywnie)

Pytania i sugestie dla rodziców:

A) Poniższe pytania mogą pomóc w zastanowieniu się, w jaki sposób pracować poza szkołą, by wdrażać realizowany w szkole plan rozwoju dziecka.

Czy stosujemy się w domu do zasad dobrej komunikacji, to znaczy:
a) używamy „magicznych” słów „dziękuję”, „proszę”, „przepraszam” itp.?
b) skupiamy uwagę na osobie mówiącej, to znaczy: zwracamy się w stronę rozmówcy, powstrzymujemy się od niepotrzebnych ruchów, utrzymujemy kontakt wzrokowy, mamy swobodny wyraz twarzy, nie przeszkadzamy kiedy ktoś przemawia, z szacunkiem i w odpowiednim momencie prosimy o powtórzenie jakiegoś zdania, gdy go nie rozumiemy oraz skupiamy się na tym, co mówi druga osoba powstrzymując się od własnych sądów?
c) opanowujemy emocje?
d) potrafimy w sposób jasny uzasadnić swoją wypowiedź?
e) potrafimy pójść na kompromis?
f) itd.
Czy dajemy przykład słuchania innych z uwagą i cierpliwością?
Czy słuchamy w ten sposób naszego małżonka oraz dzieci?

B) Poniższe sugestie wskazują w jakich zadaniach potrzebne jest osobiste zaangażowanie ze strony rodziców. Celem przedstawionych propozycji jest ukazanie możliwości wsparcia dziecka w pracy nad rozwojem poszczególnych nawyków i kompetencji.

Stosowanie w domu zasad dobrej komunikacji. Wymaganie od dziecka przyjęcia tych samych zasad.
Staramy się nie działać pod wpływem zniecierpliwienia, zdenerwowania czy złego humoru.
Brak akceptacji dla negatywnych zachowań dziecka: wymuszanie różnych rzeczy od rodziców poprzez płacz, krzyk, obrażanie się, trzaskanie drzwiami itp.
Należy wyeliminować ze swojego języka wszelkie wulgaryzmy, przekleństwa czy wyzwiska oraz oczekiwać tego samego od swoich dzieci.

Opowiadanie do pracy w grupie:

Pytania do tekstu:

Na czym polega słuchanie? Czego nie powinno się robić gdy ktoś do nas mówi?
Czy słuchanie polega tylko na tym żeby nic nie robić w tym czasie? Jakie czynności wskazują na to, że kogoś słuchamy?
Co to jest słuchanie bierne i słuchanie aktywne? Jakie czynności wskazują na to, że nie słuchamy osoby, która do nas mówi?

Historia: „Spóźnienie Darka”

Tylko niektórzy z chłopaków z naszej klasy są wyjątkiem – opowiada Monika z 6 b.

Odnosiła się do tego, że gdy tylko robi się trochę cieplej, chłopaki zawsze na przerwie grają w piłkę nożną na szkolnym boisku. Czasami przez to spóźniają się na lekcje i nauczyciele nie są wtedy zadowoleni. Jednak niektórzy z chłopców z naszej klasy czasami spędzają przerwę w inny sposób, ponieważ w meczach z innymi klasami, niektórzy, na przykład Darek, ustępują miejsca w drużynie pozostałym kolegom i znajdują sobie inne zajęcie. Ostatnio Darek rzucał we mnie i w Aśkę, jarzębiną oraz rzepami. Trafił Asię rzepem w jej kręcone włosy i strasznie ciężko było go wyciągnąć.

Chociaż nie za bardzo podobała się nam ta zabawa, nie wiedzieć czemu też zaczęłyśmy rzucać w niego rzepami. W rezultacie Darek był cały oblepiony, ale nadal głupawo się z tego cieszył. Dodatkowo Aśka, aby się zemścić trzymała jeden, aby jeszcze przed wejściem na lekcje mu dokuczyć. Jednak Darek postanowił zaczekać na innych chłopaków i wrócił spóźniony razem z nimi do klasy, mając na sobie jeszcze kilka rzepów, co bardzo rozbawiło dziewczyny.

Kiedy wchodzili na lekcję Pani Ela od razu kazała wszystkim chłopakom stanąć pod tablicą i pytała po kolei, dlaczego się spóźnili wpisując im uwagi. Kiedy przyszła kolej na Darka powiedział, że nie grał w piłkę, tylko czekał na zewnątrz na kolegów. Kiedy mówił cały czas dyszał i szukał z tyłu na koszulce rzepa, który go uwierał. Dodatkowo kręcił się i pochylał, żeby zerwać rzep ze skarpetki. Niestety nie zdał sobie sprawy, podobnie jak inni spóźnialscy, z powagi sytuacji i nie wiadomo dlaczego cały czas się uśmiechał. Pani Ela była zaś naprawdę zdenerwowana, a tym zachowaniem Darek jeszcze bardziej ją rozjuszył. Kazała mu wezwać rodziców, mówiąc, że ignoruje słowa nauczyciela. Próby tłumaczenia czegokolwiek przez Darka w tym momencie od razu skazane były na niepowodzenie. Próbował coś wyjaśniać, ale nie potrafił zachować powagi i do tego stwierdził, że to niesprawiedliwe, bo przecież on nie grał w piłkę. To tylko pogorszyło sytuację, gdyż pani Ela podniosła na niego głos i dopiero wtedy mina mu zrzedła.

Wracając do domu Darek próbował zrozumieć to, co się stało, aby wyjaśnić rodzicom z jakiego powodu, mimo tego, że nie grał w piłkę, jako jedyny ze spóźnialskich został tak surowo ukarany. Zastanawiał się, czy pani Ela była zdenerwowana dlatego, że się spóźnił czy też dlatego, że nie słuchał? Jak powinien zachować się w stosunku do pani Eli by uniknąć kary?

Wnioski/konkluzje

Aktywne słuchanie to okazywanie rozmówcy akceptacji oraz szacunku. Aktywny słuchacz skupia się na tym, co druga osoba mówi oraz powstrzymuje się od własnych sądów. Taka postawa jest podstawową zasadą dobrej komunikacji.
Umiejętność dobrego słuchania wyraża się w skupieniu uwagi na osobie mówiącej oraz tym, co ma do powiedzenia poprzez:
- zwrócenie się w stronę rozmówcy,
- powstrzymanie się od niepotrzebnych ruchów,
- utrzymywanie kontaktu wzrokowego,
- swobodny wyraz twarzy,
- nieprzeszkadzanie kiedy ktoś przemawia,
- z szacunkiem i w odpowiednim momencie poproszenie o powtórzenie jakiegoś zdania, gdy go nie rozumiemy
Jeśli zaniedbujemy te lub inne zasady dobrego zachowania, musimy umieć powiedzieć „przepraszam” i zmienić zachowanie. Istnieją również inne „magiczne” wyrazy, które ułatwiają kontakt z innymi: „proszę” i „dziękuję”.
Powinniśmy traktować wszystkich z szacunkiem, mając na uwadze, że inaczej należy zwracać się do osoby starszej, a inaczej do kolegów czy koleżanek z klasy.